بررسی درجه بدخیمی تومورهای پستان براساس نمونه های سیتولوژی بدست آمده از بیماران مبتلا به سرطان پستان در فاصله زمانی فروردین ماه ۱۳۸۳ تا پایان آذرماه ۱۳۸۴ در مجتمع آموزشی ـ درمانی حضرت رسول اکرم(ص) و بیمارستان میلاد

زمینه و هدف: سرطان پستان، شایع ترین تومور بدخیم و عامل مهم مرگ ناشی از سرطان در زنان است. عوامل متعددی در تعیین پیش آگهی و رفتار این تومور وجود دارند که براساس آنها، می توان روش درمانی مناسب را انتخاب نمود. از مهم ترین این عوامل، درجه بندی(grading) سرطان پستان می باشد که به طور متداول روی نمونه های بافت شناسی(histology) انجام می شود. مطالعات مختلف نشان داده اند که نمونه سیتولوژی علاوه بر نقش مهم آن در افتراق ضایعات خوش خیم از بدخیم، می تواند اطلاعات اضافی راجع به درجه بندی تومور ارایه دهد که نتایج آن تا حد زیادی قابل مقایسه با نتایج بدست آمده از نمونه های بافت شناسی است. هدف کلی این مطالعه، تعیین ارزش درجه بندی بر روی نمونه های سیتولوژی بدست آمده از بیماران مبتلا به سرطان پستان است. روش بررسی: در مطالعه حاضر، 73 مورد از نمونه های بیوپسی باز از ضایعات پستان که در فاصله زمانی فروردین ماه 1383 تا پایان آذرماه 1384 به صورت تازه(fresh) برای برش انجمادی به بخش آسیب شناسی بیمارستان حضرت رسول اکرم(ص) و میلاد فرستاده می شدند، انتخاب شدند. از آنها به روش touch-imprint یا scraping، لام تهیه شد و به دو روش پاپانیکولائو و rapid h&e;(rapid haematoxylin and eosin) رنگ شدند، سپس براساس 6 پارامتر پلئومورفیسم، سایز هسته، سایز هسته برهنه، حاشیه هسته، هستک و میتوز(معیارهای khan)، درجه بندی سیتولوژیک انجام شد و این نتایج با نتایج درجه بندی هیستولوژیک مقایسه شدند. یافته ها: از 73 مورد بررسی شده، 67 مورد کارسینوم داکتال nos، یک مورد کارسینوم لوبولار، 2 مورد کارسینوم پاپیلری، یک مورد کارسینوم توبولار، یک مورد کارسینوم کریبریفرم و یک مورد کارسینوم مدولری بودند. ارتباط خوبی بین نتایج درجه بندی سیتولوژیک و هیستولوژیک وجود داشت و 7/76% از آنها درست درجه بندی شدند. درجه ارتباط(concordance rate) در مطالعه حاضر برای تومورهای درجه 1، 2 و 3، به ترتیب 2/69%، 7/85% و 1/61% بود. از بین پارامترهای ارزیابی شده، تنها 5 پارامتر(پلئومورفیسم، سایز هسته، سایز هسته برهنه، حاشیه هسته و شمارش میتوز) با درجه بندی هیستولوژیک ارتباط معنی دار داشتند و هستک، cell-dispersion، cellularity و میزان تمایز توبولی، ارتباطی را نشان ندادند. اگر چه از نکروز برای درجه بندی استفاده نشد، ولی ارتباط معنی داری را نشان داد. بین درجه بندی سیتولوژیک و درگیری غده لنفاوی ارتباط معنی داری یافت نشد. نتیجه گیری: در سالهای اخیر، پیشرفت های زیادی در زمینه سیتوپاتولوژی کارسینوم پستان بخصوص در انجام درجه بندی سیتولوژیک صورت گرفته است. این اطلاعات باید در انتخاب طرح درمانی قبل از عمل جراحی در نظر گرفته شوند تا از انجام درمان کورکورانه(blind) پیشگیری شود. البته انجام مطالعات بیش تری همراه با پیگیری(follow-up) برای ارزیابی این شاخص های سیتولوژیک در درجه بندی کارسینوم های پستان روی نمونه های سیتولوژی الزامی است.